Che tsajñoñ ya’ tyi kolem tyejklum Nueva Orleans EU, jiñ yokej weñbä kñusayajk’iñ ta’ bä kubi. Añkese tyi ñaxañ ts’itya’ añ kbäk’eñ che’ tyi lok’iyoñmajlel tyi jkotyoty kome ñajty i yambä pamilix ibaj machkata’ lajalix bajche chumuloñlaj joñoñlaj, je’el añäch kbäk’eñ cha’añ li kpäschajpabilbä e’tyel ik’aba’ ” Ipetyolel käñälbä ty’añ tyi lak ty’añ Ch’ol: Ilajiyaj iyäñälel ity’añ Tila yik’oty Tumbalá”. Kujil che kabä ajYomty’añob mi ik’otyelob ya’ tyi kolem tyempabäj cha’añ mi ipäsob chajpäbilbä iye’tyel.
Che tyi k’otyiyoñ ya’ tyi kolem tyempabäl tyijikñaj tyi jkubij, kabälob ajtsolty’añob, tyi kñich’tyäbeyob tyi jk’elbeyob ity’año’tyak weñ tyi jkubi cha’añ mi kbej käñmajlel ili e’tyel. Cha’añ li kpäs chajpäbilbäj e’tyel ts’itya’ lekoj kpusik’al kome weñ kom kmel imach kom jkäsiñ pej weñäch tyi ujtyij. Mi jkäk’eñ wokolix iyäläj SSILA cha’añ tyi iyäk’äyoñ kpäs chajpäbilbäj e’tyel tyi lak ty’añ Ch’ol yik’oty päslib Inglés. Ya’ tyi imal otyoty kabäl maxki tyi ochiyob iñich’tyañ kty’añ kolem ajYomty’añob bajche Jessica Coon , Juan Jesús Álvarez yik’oty yambätyakob kixtyañujob ta bä imulayob li ty’añi, kom käl je’el che maba ujty bajche ili che mi icha’leñob päschajpäbilbä e’tyel yik’oty jump’ej ty’añ machbä kaxlañik. Tyi iyujtyibaj tyi pujki majtyañältyak ya’ ba tyi ijotyoyo’ imajtyañ jiñi Jessica Coon yik’oty Juan Jesús Álvarez ch’añ tyi ityempayob ty’añ tyi Ch’ol i ta’ iletsayob tyi AILLA ba’añ mi lak tyaj ñusayajty’añtyak yik’toy ity’añob lakpi’älo’tyak. Je’el tyi majtyañak’eñtyiyoñ kmajlib tyi EU.
Yik’oty weñ tyi kusaj ya’ tyi kolem tyejklum tyijikñayoñ tyi jkubi che tyi jkäñäyobtyak yambä kixtyañujob bajche li xk’aläl aj Mary ipi’äl tyi k’eljuñ aj carol tyi ipayäyoñloñmajlel tyi iyotyoty tyi yambä tyejklum yokej uts’atyob ityaty iña’ tyijikñayoñ cha’añ tyi jkäñäyob.Kom käk’eñob wokox iyäläyob aj Carol-Rose cha’añ ty pejtye ora mi ipäyoñ cha’añ mi kts’ityakotyañ tyi iye’tyel cha’añ Ch’ol weñ mi jkubiñ bajche jiñi yik’oty ajJessica Coon che mi weñ kotyañoñ cha’añ mi kbej käñmajlel ili k’otyajaxbä e’tyel , tyijikñayoñ cha’añ tyi jkäñäyob.
Wokox iyäläyob cha’añ kña’tyäbal!
K’otyajax mi jkubiñ che kujil lakty’añ Ch’ol, mi kmulañ che yom lakbej k’añmajlel, mach muk’ach laklotye’ yom lakpuke’ je’el yik’oty yom lajk’äñ tyi e’tyel.
-Morelia Vázquez Martínez